Το σύνδρομο PANDAS (Pediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorders Associated with Streptococcal Infections) είναι μια διαταραχή που παρατηρείται σε παιδιά και συνδέεται με αυτοάνοσες αντιδράσεις που προκαλούνται από στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις. Τα κύρια χαρακτηριστικά του συνδρόμου PANDAS περιλαμβάνουν:
Απότομη έναρξη συμπτωμάτων:
Τα συμπτώματα εμφανίζονται ξαφνικά, συνήθως μετά από μια στρεπτοκοκκική λοίμωξη, όπως η φαρυγγίτιδα.
Οξεία ψυχιατρικά συμπτώματα:
Τα παιδιά μπορεί να αναπτύξουν έντονα ψυχιατρικά συμπτώματα, όπως ΙΨΔ, τικ, άγχος, ευερεθιστότητα, αλλαγές στη διάθεση και διαταραχές συμπεριφοράς.
Ανοσολογική σύνδεση:
Πιστεύεται ότι το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών αντιδρά στη στρεπτοκοκκική λοίμωξη με τρόπο που επηρεάζει περιοχές του εγκεφάλου, προκαλώντας την εκδήλωση ψυχιατρικών συμπτωμάτων.
Η έναρξη και η πορεία της ΙΨΔ που συνδέεται με το σύνδρομο PANDAS είναι διαφορετική από την κλασσική ΙΨΔ, αν και τα συμπτώματα είναι παρόμοια.
Στην πρώτη, η έναρξη των συμπτωμάτων είναι απότομη και ραγδαία, σε σημείο που οι γονείς να είναι σε θέση να προσδιορίσουν την ακριβή ημέρα έναρξης της διαταραχής. Παρατηρείται επίσης απότομη έξαρση και ύφεση των συμπτωμάτων της διαταραχής στο πλαίσιο μίας στρεπτοκοκκικής λοίμωξης, ενώ τα συμπτώματα είναι συνήθως βαριά και καθόλου ήπια. Συνήθως συνυπάρχουν αλλαγές στην προσωπικότητα και τη συμπεριφορά του παιδιού, ευερεθιστότητα και εκνευρισμός, άγχος αποχωρισμού ή πιο σπάνια τικς, αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, διαταραχές ούρησης και εμφάνιση αιφνίδιας δυσκολίας στη γραφή.
Στην κλασσική ΙΨΔ, η έναρξη και η πορεία της νόσου είναι συνήθως αργή και προοδευτική με σταδιακή επιδείνωση των συμπτωμάτων της στο πέρασμα του χρόνου. Τα συμπτώματα της διαταραχής είναι επίσης μακρόβια και συνήθως δεν υποχωρούν εύκολα ή τελείως.
Η εκδήλωση του συνδρόμου PANDAS γίνεται συνήθως ανάμεσα στα 3 έτη και την εφηβεία, ενώ στα παιδιά με κλασσική ΙΨΔ η μέση ηλικία έναρξης είναι συνήθως μεγαλύτερη (8-12 έτη).
Η διάγνωση του συνδρόμου PANDAS βασίζεται κυρίως σε κλινική αξιολόγηση. Περιλαμβάνει την αναγνώριση της αιφνίδιας έναρξης ψυχιατρικών συμπτωμάτων (όπως ιδεοψυχαναγκαστικά συμπτώματα ή κινητικά/φωνητικά τικ) σε ένα παιδί, σε συνδυασμό με ιστορικό πρόσφατης στρεπτοκοκκικής λοίμωξης, όπως φαρυγγίτιδα. Επειδή δεν υπάρχει κάποιο ειδικό διαγνωστικό τεστ για το PANDAS, η διάγνωση βασίζεται σε κλινικά κριτήρια και στον αποκλεισμό άλλων πιθανών αιτιών για τα συμπτώματα.
Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση αντιβιοτικών για την αντιμετώπιση της λοίμωξης, ανοσοθεραπεία με ενδοφλέβια χορήγηση ανοσοσφαιρίνης (IVIG) ή πλασμαφαίρεση για τη ρύθμιση της ανοσολογικής απόκρισης και ψυχιατρική θεραπεία για τη διαχείριση των ψυχιατρικών συμπτωμάτων. Σημειώνεται πως η θεραπευτική αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ΙΨΔ στο πλαίσιο του συνδρόμου PANDAS γίνεται από ειδικό ψυχικής υγείας και είναι η ίδια με την κλασσική μορφή της ΙΨΔ.
Γενικά, το σύνδρομο PANDAS είναι μια σύνθετη διαταραχή που απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση για τη διάγνωση και τη θεραπεία, περιλαμβάνοντας παιδιάτρους, νευρολόγους, ψυχιάτρους, ψυχολόγους και ανοσολόγους.