Η αντιμετώπιση της Iδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής (ΙΨΔ) συνήθως περιλαμβάνει έναν συνδυασμό ψυχοθεραπείας και φαρμακοθεραπείας. Έρευνες δείχνουν ότι περίπου το 70% των ατόμων με ΙΨΔ παρουσιάζουν βελτίωση με τη θεραπεία, είτε μέσω ψυχοθεραπευτικών μεθόδων είτε με φαρμακευτική αγωγή, ή με τον συνδυασμό και των δύο.
Φαρμακοθεραπεία
Η βασικότερη κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της ΙΨΔ είναι οι Aναστολείς Eπαναπρόσληψης Sεροτονίνης (Serotonin Reuptake Inhibitors – SRIs). Αυτά τα φάρμακα δρουν αυξάνοντας τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων της ΙΨΔ. Για τη χορήγηση φαρμάκων, είναι απαραίτητη η αξιολόγηση και η παρακολούθηση από ειδικευμένο Ψυχίατρο. Αυτό διασφαλίζει ότι οι θεραπευτικές επιλογές είναι κατάλληλες για τις ατομικές ανάγκες του ασθενούς και ότι παρακολουθούνται οι πιθανές παρενέργειες ή προσαρμογές στη δoσολογία.
Γιατί SRIs?
Ο εγκέφαλος είναι ένα πολύπλοκο δίκτυο που αποτελείται από εκατομμύρια νευρώνες, τα εγκεφαλικά κύτταρα που επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ηλεκτρικών και χημικών σημάτων. Όταν ένα μήνυμα φτάνει στο τέλος ενός νευρώνα, απελευθερώνονται νευροδιαβιβαστές, όπως η σεροτονίνη, στη σχισμή μεταξύ των νευρώνων (γνωστή ως σύναψη). Αυτή η διαδικασία είναι κρίσιμη για τη μετάδοση των μηνυμάτων από το ένα κύτταρο στο άλλο. Μετά τη μεταφορά του μηνύματος, η σεροτονίνη συνήθως αποροφάται από τους νευρώνες και ανακυκλώνεται, μια διαδικασία που ονομάζεται επαναπρόσληψη. Τα SRIs αναστέλλουν αυτή τη διαδικασία, αυξάνοντας τη διαθεσιμότητα της σεροτονίνης στη σύναψη και διευκολύνοντας την επικοινωνία μεταξύ των γειτονικών νευρικών κυττάρων.
Αν και οι ακριβείς μηχανισμοί μέσω των οποίων τα SRIs ανακουφίζουν τα συμπτώματα της ΙΨΔ δεν είναι πλήρως κατανοητοί, πιστεύεται ότι συμβάλλουν στην αύξηση και ρύθμιση των επιπέδων σεροτονίνης στον εγκέφαλο, γεγονός που βελτιώνει την αποτελεσματικότητα της ψυχοθεραπείας. Ενώ η ΙΨΔ δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά σε χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης, η αύξηση των επιπέδων της φαίνεται να έχει θετική επίδραση στα συμπτώματα της διαταραχής.
Ψυχοθεραπεία
Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία έχει αποδειχθεί ως η πιο αποτελεσματική ψυχοθεραπεία για την ΙΨΔ. Ειδικότερα, η ψυχολογική μέθοδος η οποία ονομάζεται Έκθεση με Παρεμπόδιση της Αντίδρασης (ΕμΠΑ) διαθέτει τη μεγαλύτερη επιστημονική υποστήριξη για την αντιμετώπιση της ΙΨΔ. Η ΕμΠΑ συνοπτικά περιλαμβάνει δύο εξίσου σημαντικά μέρη: (α) την σταδιακή και επαναλαμβανόμενη Έκθεση του ατόμου στις καταστάσεις που του προκαλούν το αίσθημα της αμφιβολίας και της επικείμενης απειλής, και (β) την Παρεμπόδιση της Αντίδρασης, δηλαδή την παρεμπόδιση της εκτέλεσης των καταναγκαστικών πράξεων ή/και της αποφυγής.
Η ΕμΠΑ είναι βαθμιαία και κλιμακούμενη, ξεκινάει δηλαδή από καταστάσεις που προκαλούν στο άτομο μέτριο βαθμό δυσφορίας και προχωράει σε ολοένα πιο δύσκολες καταστάσεις. Στα αρχικά στάδια της θεραπείας, η ΕμΠΑ γίνεται με τη στενή καθοδήγηση του ειδικά καταρτημένου ψυχοθεραπευτή πάνω σε στόχους που τίθενται από κοινού, ενώ στη συνέχεια, καθώς το άτομο εξοικειώνεσαι με τη μέθοδο αυτή, ο ρόλος του γίνεται πιο ενεργός και συχνά πιο αυτόνομος.
